ศตวรรษแห่งวิวัฒนาการของวัฒนธรรมองค์กร

การวิวัฒนาการของวัฒนธรรมองค์กรเป็นการเดินทางที่น่าทึ่งตลอดศตวรรษที่ผ่านมา สะท้อนถึงภูมิทัศน์ที่เปลี่ยนแปลงไปของการทำงาน สังคม และเทคโนโลยี จากยุคแรกเริ่มของการเริ่มการบริหารจัดการโดยใช้หลักวิทยาศาสตร์ไปจนถึงการให้ความสำคัญกับความเป็นอยู่ที่ดีของพนักงานและการทำงานระยะไกล (remote work) ในปัจจุบัน แต่ละยุคสมัยได้ทิ้งร่องรอยที่แตกต่างในวิธีที่องค์กรปลูกฝังและหล่อเลี้ยงอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของตนเอง

◾️ต้นศตวรรษที่ 20: ยุคการจัดการโดยใช้หลักวิทยาศาสตร์

รุ่งอรุณของศตวรรษที่ 20 เริ่มต้นด้วยการมาถึงของขบวนการจัดการโดยใช้หลักวิทยาศาสตร์ของ Frederick Winslow Taylor ซึ่งปฏิวัติประสิทธิภาพการทำงานโดยเน้นย้ำถึงการศึกษาภารกิจและผลผลิตของคนงาน หลักการของ Taylor ซึ่งระบุไว้ในหนังสือปี 1911 ของเขา “The Principles of Scientific Management” มีจุดมุ่งหมายเพื่อเพิ่มผลผลิตให้สูงสุดโดยการแบ่งงานออกเป็นส่วนประกอบที่เล็กที่สุด การทำให้กระบวนการเป็นมาตรฐาน และการคัดเลือกและฝึกอบรมพนักงานให้ทำงานได้อย่างดีที่สุด

ยุคนี้โดดเด่นด้วยการมุ่งเน้นไปที่ประสิทธิภาพและผลผลิต โดยบริษัทต่างๆ พยายามปรับปรุงทุกแง่มุมของสถานที่ทำงานเพื่อเพิ่มผลผลิตให้สูงสุด วิธีการของ Taylor แม้ว่าจะได้ผลในการเพิ่มประสิทธิภาพ แต่ก็มักถูกวิพากษ์วิจารณ์ถึงวิธีการที่ไร้มนุษยธรรมซึ่งปฏิบัติต่อคนงานเหมือนเป็นฟันเฟืองในเครื่องจักร

◾️ทศวรรษที่ 1930: ขบวนการความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและการเปลี่ยนแปลงไปสู่แนวทางที่เน้นมนุษย์

ทศวรรษที่ 1930 เป็นช่วงเวลาแห่งการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่เมื่อการศึกษาของสถาบัน Hawthorne ซึ่งดำเนินการโดย Elton Mayo และเพื่อนร่วมงานของเขาได้ท้าทายแนวทางการจัดการแบบขับเคลื่อนประสิทธิภาพแบบเดิมที่แพร่หลาย การศึกษาเหล่านี้เน้นย้ำถึงความสำคัญของความสัมพันธ์ทางสังคม พลวัตของกลุ่ม และความเป็นอยู่ที่ดีของพนักงานต่อผลผลิต ความเข้าใจใหม่นี้เป็นแนวทางสำหรับขบวนการความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล ซึ่งเน้นย้ำถึงองค์ประกอบของมนุษย์ในสถานที่ทำงานและสนับสนุนให้ปฏิบัติต่อพนักงานในฐานะบุคคล ไม่ใช่แค่ฟันเฟืองในเครื่องจักร

ขบวนการความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลถือเป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญในวิธีที่องค์กรผ่านการมองเห็นพนักงานของตน บริษัทต่างๆ เริ่มตระหนักถึงความสำคัญของขวัญกำลังใจของพนักงาน แรงจูงใจ และความพึงพอใจในงาน และเริ่มดำเนินการริเริ่มเพื่อส่งเสริมสภาพแวดล้อมการทำงานที่เอื้ออำนวยและสนับสนุนมากคนทำงานมากขึ้น

◾️ยุคหลังสงครามโลกครั้งที่สอง: จิตวิทยาองค์กรและการเกิดขึ้นของวัฒนธรรมองค์กร

ยุคหลังสงครามโลกครั้งที่สองเริ่มเห็นความสนใจที่เพิ่มขึ้นในจิตวิทยาองค์กรและการพัฒนาวัฒนธรรมองค์กรในฐานะแง่มุมเชิงกลยุทธ์ของธุรกิจ ทฤษฎีองค์กรของ Chester Barnard เน้นย้ำถึงความสำคัญขององค์กรที่ไม่เป็นทางการและค่านิยมร่วมกันในการกำหนดพฤติกรรมขององค์กร ช่วงเวลานี้เป็นจุดเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลงจากการมุ่งเน้นไปที่งานของบุคคลไปสู่ความเข้าใจที่กว้างขึ้นเกี่ยวกับวัฒนธรรมโดยรวมที่ส่งผลกระทบต่อพฤติกรรมของพนักงานและความสำเร็จขององค์กร

องค์กรต่างๆ เริ่มตระหนักว่าวัฒนธรรมของพวกเขาไม่ใช่แค่ผลพลอยได้จากการปฏิบัติและการนำ แต่เป็นแรงขับเคลื่อนพื้นฐานของความสำเร็จของพวกเขา พวกเขาเริ่มปลูกฝังวัฒนธรรมของตนอย่างแข็งขันโดยสอดคล้องกับค่านิยมและความปรารถนาของพวกเขา

◾️ทศวรรษที่ 1960: การเติบโตของวัฒนธรรมแบบพนักงานเป็นศูนย์กลาง

ทศวรรษที่ 1960 เป็นหมุดหมายสำคัญของการเปลี่ยนแปลงไปสู่วัฒนธรรมที่พนักงานเป็นศูนย์กลาง โดยบริษัทต่างๆ อย่าง IBM ภายใต้การนำของ Thomas J. Watson, Jr. เน้นย้ำถึงค่านิยมขององค์กรและความเป็นอยู่ที่ดีของพนักงาน แคมเปญ “Basic Beliefs” และ “THINK” ที่โดดเด่นของ IBM แสดงให้เห็นถึงการมุ่งเน้นไปที่การสร้างวัฒนธรรมที่ให้คุณค่ากับพนักงานและส่งเสริมนวัตกรรม ช่วงเวลานี้ยังเห็นการเพิ่มขึ้นของนักทฤษฎีการจัดการอย่าง Douglas McGregor ซึ่งสนับสนุนแนวทางการจัดการที่เป็นมนุษยนิยมมากขึ้น โดยเปรียบเทียบ Theory X ซึ่งมองว่าพนักงานเป็นคนเฉื่อยชาและต่อต้าน กับ Theory Y ซึ่งมองว่าพนักงานมีความสามารถและมีแรงจูงใจ

การเน้นย้ำถึงวัฒนธรรมที่เน้นพนักงานในทศวรรษที่ 1960 สะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงค่านิยมทางสังคมและการตระหนักรู้ที่เพิ่มขึ้นเกี่ยวกับความสำคัญของทุนทรัพยากรมนุษย์ในการบรรลุความสำเร็จขององค์กร บริษัทต่างๆ เริ่มลงทุนในการพัฒนาพนักงาน การฝึกอบรม และการมีส่วนร่วม โดยตระหนักว่าแรงงานที่มีแรงจูงใจและมีส่วนร่วมเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับความสำเร็จในระยะยาว

◾️ทศวรรษที่ 1970: เอกลักษณ์องค์กรและวัฒนธรรมแบรนด์

ในทศวรรษที่ 1970 การเน้นย้ำได้เปลี่ยนไปสู่เอกลักษณ์องค์กรและวัฒนธรรมแบรนด์ บริษัทต่างๆ เริ่มสร้างสรรค์วัฒนธรรมของตนอย่างแข็งขันเพื่อให้สอดคล้องกับค่านิยมแบรนด์และการวางตำแหน่งในตลาด ช่วงเวลานี้เห็นการเกิดขึ้นของที่ปรึกษาแบรนด์และการพัฒนาแนวทางวัฒนธรรมองค์กรเพื่อให้แน่ใจว่าภาพลักษณ์แบรนด์สอดคล้องกันในทุกแง่มุมขององค์กร

การเน้นย้ำถึงเอกลักษณ์องค์กรและวัฒนธรรมแบรนด์ในทศวรรษที่ 1970 สะท้อนถึงความสำคัญที่เพิ่มขึ้นของการสร้างแบรนด์ในภูมิทัศน์ธุรกิจที่มีการแข่งขัน บริษัทต่างๆ ตระหนักว่าวัฒนธรรมของตนไม่ใช่แค่เรื่องภายในเท่านั้น แต่ยังเป็นองค์ประกอบสำคัญของภาพลักษณ์แบรนด์ภายนอกของตนด้วย

◾️ทศวรรษที่ 1980: การแพร่หลายของวัฒนธรรมองค์กร

การตีพิมพ์หนังสือ “In Search of Excellence” ของ Tom Peters และ Robert Waterman ในปี 1982 ถือเป็นจุดเปลี่ยนในด้านการแพร่หลายของวัฒนธรรมองค์กร หนังสือระบุลักษณะสำคัญแปดประการของบริษัทที่ประสบความสำเร็จ รวมถึงการมุ่งเน้นไปที่การบริการลูกค้า นวัตกรรม และการเสริมอำนาจให้พนักงาน และเน้นย้ำถึงความสำคัญของการปลูกฝังวัฒนธรรมองค์กรที่แข็งแกร่งเป็นแรงขับเคลื่อนความสำเร็จทางธุรกิจ

การตีพิมพ์ “In Search of Excellence” นำวัฒนธรรมองค์กรมาสู่แนวหน้าของแนวคิดการจัดการ บริษัทต่างๆ เริ่มตระหนักว่าวัฒนธรรมของตนไม่ใช่แค่ผลพลอยได้จากการปฏิบัติและการนำ แต่เป็นแรงขับเคลื่อนพื้นฐานของความสำเร็จของตน พวกเขาเริ่มปลูกฝังวัฒนธรรมของตนอย่างแข็งขัน โดยสอดคล้องกับค่านิยมและความปรารถนาของตน

◾️ทศวรรษที่ 1990: การโลกาภิวัฒน์และการปรับตัวทางวัฒนธรรม

ปลายทศวรรษที่ 1980 และทศวรรษที่ 1990 เป็นช่วงเวลาแห่งการเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วของโลกาภิวัฒน์ ทำให้บริษัทต่างๆ ต้องปรับตัวทางวัฒนธรรมเพื่อรองรับแรงงานที่มีความหลากหลายในระดับโลก การเน้นย้ำในช่วงเวลานี้คือการสร้างวัฒนธรรมที่ครอบคลุมและปรับตัวได้ซึ่งสามารถเจริญเติบโตในโลกที่มีความเชื่อมโยงกันมากขึ้นและความหลากหลายทางวัฒนธรรม บริษัทต่างๆ ตระหนักถึงความจำเป็นในการประสานค่านิยมหลักของตนกับความอ่อนไหวทางวัฒนธรรมของพนักงานและสภาพแวดล้อมการดำเนินงานของตน

ยุคนี้เห็นการเพิ่มขึ้นของการฝึกอบรมเรื่องความต่างและการสื่อสารทางวัฒนธรรมเพื่อลดช่องว่างทางวัฒนธรรมและส่งเสริมความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งในหมู่แรงงานที่มีความหลากหลาย บริษัทต่างๆ เริ่มมองความหลากหลายทางวัฒนธรรมเป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญของนวัตกรรมและความได้เปรียบในการแข่งขัน

◾️ทศวรรษที่ 2000: ยุคดิจิทัลและวัฒนธรรมแห่งนวัตกรรม

การเปลี่ยนสหัสวรรษนำพายุคดิจิทัลเข้ามา ซึ่งโดดเด่นด้วยความก้าวหน้าอย่างรวดเร็วของเทคโนโลยีและการเพิ่มขึ้นของยักษ์ใหญ่ด้านเทคโนโลยีอย่าง Google และ Apple บริษัทเหล่านี้กลายเป็นที่รู้จักในด้านวัฒนธรรมแห่งนวัตกรรม โดยเน้นย้ำถึงความคิดสร้างสรรค์ การทำงานร่วมกัน และความเต็มใจที่จะทดลอง พวกเขาให้ค่าการเปิดรับต่อสิ่งใหม่ ท้าทายการคิดแบบเดิมๆ และสนับสนุนการเสี่ยงในแบบต่างๆ

ยุคดิจิทัลเปลี่ยนโฉมหน้าสภาพแวดล้อมการทำงานและวัฒนธรรม การนำเข้าคอมพิวเตอร์ อินเทอร์เน็ต และอุปกรณ์มือถือได้เปลี่ยนแปลงวิธีการทำงานและการสื่อสารของผู้คน ทำให้เกิดการจัดการงานที่ยืดหยุ่นมากขึ้นและการเกิดขึ้นของทีมเสมือนจริง (virtual teams) บริษัทต่างๆ ต้องปรับตัวทางวัฒนธรรมเพื่อนำทางในภูมิทัศน์ที่เปลี่ยนแปลงไปนี้ โดยนำเทคโนโลยีใหม่ๆ มาใช้และสร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่คล่องตัวและตอบสนองได้มากขึ้น

◾️ทศวรรษที่ 2010: ยุคเบ่งบานของการมีส่วนร่วมและความเป็นอยู่ที่ดีของพนักงาน

ทศวรรษที่ 2010 เห็นการมุ่งเน้นไปที่การมีส่วนร่วมของพนักงาน (employee engagement) การสมดุลชีวิตการทำงาน และสุขภาพจิต บริษัทต่างๆ เริ่มตระหนักถึงความสำคัญของปัจจัยเหล่านี้ในการดึงดูดและรักษาคนเก่ง รวมถึงการเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของพนักงานและความเป็นอยู่ที่ดีโดยรวม ช่วงเวลานี้เป็นการเปลี่ยนแปลงจากการมุ่งเน้นไปที่เป้าหมายขององค์กรไปสู่แนวทางแบบองค์รวมมากขึ้นซึ่งให้ความสำคัญกับความต้องการและความเป็นอยู่ที่ดีของพนักงานมากขึ้น

บริษัทต่างๆ เริ่มดำเนินการริเริ่มเพื่อส่งเสริมการมีส่วนร่วมของพนักงาน เช่น การให้โอกาสในการพัฒนาตนเองตามวิชาชีพ การเสนอการจัดการงานแบบยืดหยุ่น และการส่งเสริมสภาพแวดล้อมการทำงานที่สนับสนุน พวกเขายังตระหนักถึงความสำคัญของสุขภาพจิตในที่ทำงาน โดยให้ทรัพยากรและโปรแกรมสนับสนุนเพื่อช่วยเหลือพนักงานในการจัดการความเครียดและรักษาความเป็นอยู่ที่ดี

◾️ทศวรรษที่ 2020: การระบาดใหญ่และวัฒนธรรมการทำงานระยะไกล

การแพร่ระบาดของ COVID-19 ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปสู่วัฒนธรรมการทำงานระยะไกลและไฮบริดอย่างรวดเร็ว โดยเน้นย้ำถึงความยืดหยุ่น การทำงานร่วมกันแบบดิจิทัล และการมุ่งเน้นไปที่ความเป็นอยู่ที่ดีของพนักงานในรูปแบบเสมือนจริง บริษัทต่างๆ ต้องปรับตัวทางวัฒนธรรมเพื่อรองรับการจัดการงานระยะไกล โดยส่งเสริมความรู้สึกเชื่อมโยงและเป็นส่วนหนึ่งในหมู่แรงงานที่กระจายอยู่ทั่วไป

ช่วงเวลานี้ได้นำมาซึ่งความท้าทายและโอกาสสำคัญสำหรับวัฒนธรรมองค์กร บริษัทต่างๆ ต้องคิดทบทวนวิธีการสื่อสารและการทำงานร่วมกันแบบดั้งเดิม ปรับเปลี่ยนรูปแบบการนำทางของตน และค้นหาวิธีใหม่ๆ ในการรักษามูลค่าขององค์กรและส่งเสริมความรู้สึกเป็นชุมชนในสภาพแวดล้อมเสมือนจริง

◾️อนาคตของวัฒนธรรมองค์กร บนความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี?

ขณะที่เรามองไปสู่อนาคต วัฒนธรรมองค์กรยังคงพัฒนาต่อไป โดยได้รับแรงบันดาลใจจากความคาดหวังของสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี และความท้าทายอย่างต่อเนื่องของยุคการทำงานระยะไกล บริษัทต่างๆ จะต้องรักษาความสามารถในการปรับตัวได้ ยอมรับเทคโนโลยีใหม่ๆ และให้ความสำคัญกับความเป็นอยู่ที่ดีของพนักงาน เพื่อสร้างวัฒนธรรมที่ดึงดูด มีส่วนร่วม และเสริมสร้างศักยภาพให้กับแรงงานของตนเพื่อให้ประสบความสำเร็จในโลกของการทำงานที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างต่อเนื่อง

A Cup of Culture
———–
วัฒนธรรมองค์กร
CorporateCulture
OrganizationalCulture
.
.